fot. swissinfo.ch
Szwajcaria konsekwentnie znajduje się na szczycie rankingów najbardziej innowacyjnych krajów, wyprzedzając potęgi technologiczne, takie jak Stany Zjednoczone i Chiny. Co stoi za jej sukcesem?
Wpisz słowa „najbardziej innowacyjny kraj” w Google lub Bing, a nieuchronnie pojawi się Szwajcaria. Już 14. rok z rzędu dzierży ona tytuł najbardziej innowacyjnego kraju w Globalnym Indeksie Innowacyjności, opublikowanym pod koniec września przez Światową Organizację Własności Intelektualnej (WIPO) z siedzibą w Genewie. Indeks, który został zapoczątkowany w 2007 roku przez paryską szkołę biznesu INSEAD, stał się wizytówką krajów o najwyższych wynikach, takich jak Szwajcaria.
„Szwajcaria osiąga wysokie wyniki w wielu wskaźnikach, a właściwie prawie we wszystkich” – powiedział Sacha Wunsch-Vincent, który kieruje pracami GII w departamencie ekonomii i analizy danych w WIPO. „Opierając się na danych, naszych doświadczeniach ze szwajcarskim systemem innowacji i ostatnich osiągnięciach, jest mało prawdopodobne, że szwajcarskie wyniki w zakresie innowacji spadną w najbliższym czasie” – dodał.
Dobrze radzi sobie nie tylko w Globalnym Indeksie Innowacji. Szwajcaria jest również liderem w 2024 roku w Europejskim Wyniku Innowacyjności.
Szwajcaria jest niewątpliwie ośrodkiem badań, wysoko wykwalifikowanych pracowników i zaawansowanej produkcji, zwłaszcza w dziedzinach takich jak biotechnologia, robotyka i inżynieria. Duży udział osób z doktoratami (3%) jest tego świadectwem.
Tłum. Szwajcaria jest najbardziej innowacyjnym krajem według GII. „Ranking i wynik krajów w Global Innovation Index (GII) 2024". Niebieski kolor – najbardziej innowacyjny, żółty kolor – najmniej innowacyjny, paski – wysoki dochód. Źródło: Światowa Organizacja Własności Intelektualnej.
Ale czy ten mały alpejski naród jest naprawdę bardziej innowacyjny niż giganci technologiczni, tacy jak Stany Zjednoczone czy Chiny, jak sugeruje globalny indeks? A jak wypada w porównaniu z mniejszymi krajami, takimi jak Izrael, często określany mianem „narodu startupów”, czy Estonia, która została nazwana najbardziej cyfrowym krajem na świecie?
Przyjrzeliśmy się bliżej indeksowi, aby zrozumieć, dlaczego Szwajcaria nadal wyprzedza swoje odpowiedniki.
Dobry, wszechstronny
Globalny Indeks Innowacyjności ocenia 133 kraje za pomocą 80 wskaźników podzielonych na dwie części. Pierwsza część to dane wejściowe. Są one podobne do czynników napędzających innowacje, takich jak otoczenie regulacyjne, wydatki na badania i rozwój (R&D), liczba absolwentów kierunków ścisłych i inżynieryjnych oraz transakcje venture capital.
Druga część to wyniki takie jak liczba patentów, wartość firm jednorożców (firm wycenianych na ponad 1 mld USD) oraz wyniki kreatywne, takie jak liczba stworzonych filmów fabularnych i aplikacji mobilnych.
Szwajcaria, podobnie jak pozostałe trzy największe gospodarki w GII (Szwecja i USA), jest dobrym krajem wszechstronnym. Charakteryzuje się dobrą równowagą między wysokimi wynikami zarówno w zakresie wkładów, jak i wyników innowacji. Radzi sobie dobrze, nawet jeśli nie najlepiej, na wielu wskaźnikach.
Tłum. Szwajcaria najlepiej przekłada inwestycje na wyniki innowacji, według GII.
„Wyniki innowacji w porównaniu do nakładów innowacji (punkty w Global Innovation Index 2024)". Szwajcaria jest jednym z krajów inwestujących najwięcej w innowacje i produkuje najwięcej wyników, według tego indeksu. Kolory: zielony – wysokie dochody, jasnozielony – wyższe średnie, żółty – niższe średnie, czerwony – niskie dochody.
Źródło: Światowa Organizacja Własności Intelektualnej, Globalny Indeks Innowacji 2024.
Kontrastuje to z krajami takimi jak Izrael i Estonia, które zajmują czołowe miejsca w rankingu wyceny jednorożców, otrzymanego kapitału wysokiego ryzyka i niektórych wskaźników ICT, ale w większości innych wymiarów osiągają znacznie niższe wyniki niż Szwajcaria.
Duże kraje, takie jak Chiny i Stany Zjednoczone, uzyskują znacznie wyższe punkty pod względem dywersyfikacji branży lub wielkości rynku krajowego, ale Szwajcaria przewyższa je, na przykład pod względem wielu wskaźników regulacyjnych.
Bezpieczna przystań dla zagranicznych firm
Bliższe przyjrzenie się wskaźnikom pokazuje, że Szwajcaria wyróżnia się pod względem badań. Posiada najlepsze uniwersytety badawcze w Europie i wydaje więcej niż średnia OECD na badania i rozwój w stosunku do PKB. W 2023 roku Szwajcaria wydała 24,6 miliarda CHF (27,2 miliarda dolarów) na badania i rozwój, co odpowiada około 3,3% PKB. Dla porównania, Chiny radykalnie zwiększyły wydatki na badania i rozwój do 458 miliardów dolarów (400 miliardów CHF) w zeszłym roku, przechodząc z 1% PKB w 2000 roku do 2,5%.
Szwajcaria jest szczególnie dobra w tworzeniu powiązań między środowiskiem akademickim a przemysłem, przewyższając wszystkie inne kraje, jeśli chodzi o współpracę badawczą między uniwersytetami a przemysłem.
Wspierana przez rząd agencja promocji innowacji, InnoSuisse, oferuje dotacje na projekty prowadzone przez przemysł we współpracy z uniwersytetami. „To działa, ponieważ w Szwajcarii istnieją uniwersytety z najnowocześniejszą wiedzą na temat technologii, które są zgodne z potrzebami firm” – powiedział Martin Wörter, profesor ekonomii innowacji w federalnym instytucie technologicznym ETH Zurich.
Około dwóch trzecich wydatków Szwajcarii na badania i rozwój pochodzi z przemysłu, co nie jest niczym niezwykłym w Europie. Wyjątkowość Szwajcarii, mówi Wunsch-Vincent, polega na tym, że duża część wydatków na badania i rozwój pochodzi od firm zagranicznych. Oprócz dużych szwajcarskich firm prowadzących prace badawczo-rozwojowe, takich jak Nestlé, Roche i Novartis, wiele dużych globalnych firm, takich jak Google i Philip Morris International, ma centra badawcze w Szwajcarii.
„Bardzo rzadko zdarza się, aby zagraniczne podmioty prowadziły masowe prace badawczo-rozwojowe w innym kraju” – powiedziała Wunsch-Vincent. „Szwajcaria jest jak bezpieczna przystań. To przyjazne miejsce, w którym panuje wysoki poziom zaufania do systemu innowacji”. Połączenie niskich stawek podatkowych i liberalnego podejścia do regulacji przemysłu od dawna czyni ten kraj atrakcyjnym miejscem dla międzynarodowych korporacji.
Tłum. USA i Chiny są siedzibą firm, które przeznaczają najwięcej środków na badania i rozwój, ale Szwajcaria ma ich największe zagęszczenie, a dwie firmy farmaceutyczne, Roche i Novartis, znajdują się w pierwszej dwudziestce na świecie pod względem wydatków na badania i rozwój. Źródło: Tablica wyników inwestycji przemysłowych w badania i rozwój w UE z 2023 r.
Patenty i produkcja
Pierwsze miejsce Szwajcarii tłumaczy się również silnym systemem własności intelektualnej. W indeksie znajduje się co najmniej pięć wskaźników dotyczących patentów lub znaków towarowych.
Szwajcaria złożyła w ubiegłym roku więcej międzynarodowych wniosków patentowych w przeliczeniu na mieszkańca i w stosunku do PKB niż jakikolwiek inny kraj. Dzieje się tak w dużej mierze dzięki szwajcarskiemu przemysłowi biofarmaceutycznemu, który w dużej mierze opiera się na patentach na leki. Około 80 % szwajcarskiego eksportu opiera się na prawach własności intelektualnej w takiej czy innej formie.
Szwajcarski sektor produkcyjny i eksportowy jest również zdominowany przez dziedziny zaawansowanych technologii, takie jak maszyny precyzyjne, urządzenia medyczne i biotechnologia, co pomaga mu awansować w rankingu.
Tłum. Szwajcaria jest jednym z krajów o największej intensywności patentowej na świecie
„Liczba wniosków patentowych PCT złożonych w latach 2022–2023 w największych krajach (liczby bezwzględne, na PKB, na mieszkańca)". Źródło: Światowa Organizacja Własności Intelektualnej.
Kraje takie jak Stany Zjednoczone i Chiny znacznie przewyższają Szwajcarię, jeśli chodzi o liczbę i wielkość firm jednorożców. Każdego roku w Szwajcarii powstaje co najmniej 500 nowych firm typu start-up. Kilka z nich osiąga status jednorożca, ale żaden nie jest wyceniany na poziomie amerykańskiego SpaceX czy Bytedance, chińskiej firmy stojącej za TikTokiem, wycenianej na 225 miliardów dolarów. Sonarsource, producent oprogramowania z siedzibą w Genewie, jest największym szwajcarskim jednorożcem, wycenianym na 5 miliardów dolarów.
Wiele szwajcarskich start-upów działa również w sektorach, które są często kupowane lub przejmowane przez zagraniczne firmy, aby rozszerzyć działalność poza mały rynek szwajcarski.
Premia rozwojowa
Szwajcaria jest również nagradzana za swoją wielkość i wyrafinowanie regulacyjne. Singapur jest jedynym krajem, który konsekwentnie plasuje się wyżej pod względem stabilności polityki, jakości regulacji i skuteczności rządu. Indeks faworyzuje również kraje, które są gotowe do wprowadzenia innowacji, przyznając wyższe oceny za łączność szerokopasmową, dostęp do edukacji i produkcję energii elektrycznej.
Na tle nasilającej się polityki protekcjonistycznej w Chinach, Brazylii i Stanach Zjednoczonych, Szwajcaria wyróżnia się pod względem handlu. Eksport stanowił 70% szwajcarskiego PKB w 2021 r., znacznie więcej niż średnia 50% w Unii Europejskiej.
„Jesteśmy bardzo małym krajem i produkujemy wiele technologii, wiele patentów i wiele innowacyjnych produktów” – powiedział Wörter. „Aby odnieść sukces komercyjny, potrzebujemy dostępu do rynków międzynarodowych” – dodał.
Szwajcaria również korzysta na tym, że jest mała. Liczy ona 9 milionów mieszkańców, czyli mniej więcej tyle, ile Seul, największe miasto Korei Południowej. Indeks często umieszcza kraje w odniesieniu do ich populacji. To wyjaśnia, dlaczego Szwajcaria jest najwyżej ocenianym krajem pod względem filmów fabularnych w przeliczeniu na mieszkańca.
Tłum. Szwajcaria należy do czołówki krajów pod względem produkcji filmów fabularnych. „Liczba krajowych filmów fabularnych wyprodukowanych w czołowych krajach, bezwzględna i skalowana według populacji, 2022". Film fabularny ma czas trwania co najmniej 60 minut i jest przeznaczony do wyświetlania komercyjnego w kinach. Źródło: OMDIA za pośrednictwem Światowej Organizacji Własności Intelektualnej.
Czego indeks nie mierzy?
Mierzenie i porównywanie dojrzałości innowacyjnej krajów jest trudnym zadaniem. Indeks nagradza poziom innowacyjności w danym momencie, a niekoniecznie stopień postępu, jaki poczynił dany kraj, lub tempo innowacji. Arabia Saudyjska, Katar, Brazylia, Indonezja, Mauritius i Pakistan dokonały największych skoków w rankingu w ciągu ostatnich pięciu lat, ale nadal osiągają niższe wyniki niż Szwajcaria.
„Niektóre wskaźniki, takie jak patenty, mają również swoje ograniczenia jako miara innowacyjności. Patenty przechwytują wynalazki, co jest tworzeniem czegoś nowego, ale nie wartość, którą tworzą” – powiedział Yann Rousselot-Pailley, który kieruje innowacjami i nowymi technologiami w firmie konsultingowej KPMG w Arabii Saudyjskiej.
„Innowacja polega na wykorzystaniu tego wynalazku i zarabianiu na nim pieniędzy lub poprawie jakości życia obywateli” – powiedziała Rousselot-Pailley. Sugeruje wskaźniki, które ujmują komercjalizację wynalazków. Ale nawet miary finansowe, takie jak sprzedaż czy wycena firmy, nie oddają wpływu na społeczeństwo.
Sposób, w jaki dokonuje się innowacji, szybko się zmienia, co sprawia, że jeszcze trudniej jest wykorzystać niektóre wskaźniki do porównywania krajów. Wielu przedsiębiorców z branży nowych technologii wierzy w otwarte innowacje i polega na tajemnicach handlowych i szybkości wprowadzania na rynek zamiast na patentach w celu ochrony wynalazków.
Kraje takie jak Chiny i Arabia Saudyjska również rzucają wyzwanie zachodniocentrycznym ścieżkom innowacji, które są bardziej oddolne i napędzane przez inwestorów venture capital. W tych krajach rząd odgrywa większą rolę nie tylko w umożliwianiu, ale także w napędzaniu innowacji.
Najwięksi chińscy inwestorzy korporacyjni w badania i rozwój – Huawei, Tencent i Alibaba – powstały w ciągu ostatnich 40 lat. Najwięksi szwajcarscy firmy wydające środki na badania i rozwój – Roche, Novartis i Nestlé – istnieją na rynku od ponad wieku. Szwajcarskie inwestycje w badania i rozwój są również bardziej skoncentrowane w niewielkiej liczbie przedsiębiorstw, podczas gdy są rozłożone na tysiące firm w większych krajach.
„Nie da się porównywać Szwajcarii i Chin” – powiedział Mark Green, profesor innowacji w IMD Business School z siedzibą w Hongkongu. Nie tylko ich wielkość, ale także „mają tak różne systemy innowacji – różne cele, zarządzanie i rodzaje firm”.
Źródło: swissinfo.ch
Zobacz także
Popularność zrównoważonych inwestycji w Szwajcarii słabnie
80 milionowa inwestycja we francuską linię kolejową została zatwierdzona!
