fot. table.media
Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Šefčovič zaapelował do unijnych ministrów, by do końca 2024 r. zakończyli negocjacje ze Szwajcarią w sprawie nowej podstawy stosunków dwustronnych. Państwa członkowskie nie wykazały zrozumienia dla apelu o wprowadzenie jednostronnej klauzuli ochronnej w dziedzinie imigracji.
Maroš Šefčovič przyjechał z jasnym oświadczeniem: negocjacje ze Szwajcarią muszą zostać zakończone do końca roku, i to bez pożądanej przez Szwajcarię klauzuli ochronnej dotyczącej imigracji obywateli UE. We wtorek wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej poinformowała przedstawicieli państw członkowskich o stanie rozmów z Bernem. W ten sposób uzyskał poparcie polityczne dla końcowego zrywu negocjacji.
W ciągu 120 spotkań poczyniono ogromne postępy – powiedział Šefčovič. Teraz ważne jest, aby skoncentrować się na „ostatniej mili” i znaleźć rozwiązania otwartych pytań. Jako największe przeszkody wiceprzewodniczący Komisji wymienił w szczególności swobodny przepływ osób i wkład Szwajcarii w politykę spójności UE. Zakończenie do końca roku jest możliwe ze względu na dynamikę i dotychczasowe postępy.
Szwajcaria chce ograniczyć imigrację z UE
Odrzucenie szwajcarskiego żądania dotyczącego możliwości ograniczenia imigracji z UE jest jasne: „Nie było poparcia dla jednostronnej klauzuli ochronnej” – poinformował Šefčovič po wymianie zdań z ministrami. Nawiasem mówiąc, to odwołanie zostało już kilkakrotnie wyraźnie zakomunikowane stronie szwajcarskiej.
Słowaka nie trzeba było wiele przekonywać w gronie państw członkowskich. UE nie jest „menu à la carte” – powiedział minister spraw zagranicznych Luksemburga Xavier Bettel w kwestii klauzuli ochronnej. Wybiórczy wybór opon nie jest możliwy na rynku wewnętrznym, przepisy miałyby zastosowanie do wszystkich. Wydźwięk przygotowań do spotkania ministerialnego w gronie ambasadorów UE był podobny: szwajcarski pomysł klauzuli ochronnej znajdował się poza wcześniej uzgodnioną strefą kompromisu.
Komisja nie chce dyskryminacji w swobodnym przepływie osób
To „wspólne porozumienie” jest ramą negocjacyjną, od której ministrowie nie chcą odejść. UE wykazała się już elastycznością w swobodnym przepływie osób i przyznała Szwajcarii różne wyjątki. W związku z tym klauzula ochronna jest nie do przyjęcia. Kilka państw członkowskich wzywa również Komisję do egzekwowania zasady niedyskryminacji w swobodnym przepływie osób. W szczególności chodzi o to, aby obywatele nowych państw UE mieli również prawo do uzyskania zezwolenia na pobyt stały w Szwajcarii po pięciu latach.
Maroš Šefčovič podkreślił jednak również postępy poczynione w negocjacjach – np. w kwestiach instytucjonalnych, w tym w kwestii roli Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości jako mediatora ostatniej instancji oraz dynamicznego przyjmowania prawa przez Szwajcarię. Jeśli chodzi o pomoc państwa, Szwajcaria musi przestrzegać zasad równoważnych z zasadami UE, monitorowanych przez niezależny organ. Zdaniem Komisji w przypadku energii elektrycznej Szwajcaria jest gotowa przyjąć kluczowe elementy struktury unijnego rynku energii elektrycznej. Nadal istnieją otwarte punkty dotyczące kompetencji organów regulacyjnych i istniejących subsydiów w Szwajcarii.
Szwajcaria powinna w pełni przyczynić się do spójności
Uzgodniono również, że Szwajcaria będzie w przyszłości regularnie i bez przeszkód wnosić wkład w spójność – jako cenę za udział w jednolitym rynku. Jest to również obawa, na którą w wstępnych rozmowach zwróciły uwagę nowe państwa członkowskie Europy Wschodniej. Maroš Šefčovič skarżył się jednak unijnym ministrom, że Szwajcaria nie chce jeszcze zobowiązać się do wypłacenia określonej kwoty na regularny wkład w spójność. Rada Federalna prawdopodobnie chce odłożyć tę kwestię na ostatnią rundę, zgodnie z wewnętrznymi dokumentami.
Z drugiej strony, Komisja Europejska hamuje udział Szwajcarii w programach europejskich, takich jak ten dotyczący badań naukowych. Komisja Europejska chce również wykorzystać program „Horyzont Europa” jako dźwignię w końcowym zrywie negocjacji. Podobnie jak zainteresowanie Szwajcarii umowami w dziedzinie żywności, elektryczności i zdrowia. Celem jest zrównoważenie całego pakietu. Z drugiej strony UE chce zapewnić, by Szwajcaria zezwalała na międzynarodowe połączenia kolejowe na swoich torach w praktyce, a nie tylko w teorii.
Państwa członkowskie chcą kompletnego pakietu
Większość państw członkowskich naciska na to, by cały pakiet był przestrzegany nawet przy nowych umowach – i nie wykluczał elektryczności, czego domagają się środowiska polityczne w Szwajcarii. Maroš Šefčovič dał jasno do zrozumienia państwom członkowskim, że czas nagli. Szwajcaria nigdzie się nie spieszy i widzi mniejszą potrzebę dostosowań niż UE. Ponadto pogorszeniu się klimatu politycznego w związku z referendum w sprawie inicjatywy antyimigracyjnej.
Bruksela liczy w szczególności na to, że do 6 listopada ruch będzie jeszcze możliwy. Następnie szwajcarski rząd chce podsumować sytuację. Komisja Europejska oczekuje, że główny negocjator Szwajcarii Patric Franzen uzyska zgodę na ostateczne kompromisy w tym kraju. Może się więc okazać, że zakończy się to końcem roku.
Źródło: table.media
Zobacz także
Kto bardziej skorzysta na dwustronnych porozumieniach? UE czy Szwajcaria?
Fajny artykuł, dobrze to wyjaśniłeś! Ale mam pytanie – co tak naprawdę Szwajcaria zyskuje na wykluczeniu jednostronnej klauzuli ochronnej ze względu na imigrację z UE? Wydaje się, że może to być kluczowy punkt dla Berna… czy myślisz, że jest jakaś szansa, że UE jeszcze zmieni zdanie, czy to już wszystko postanowione? Ciekawi mnie, jak to wpłynie na przyszłe stosunki między EU a Szwajcarią.