Jak znaleźć pracę w Szwajcarii – wywiad z Wiktorią Brodzińską

Szwajcaria jawi się jako raj dla wielu Polaków. Około 40 tysięcy naszych rodaków postanowiło związać swą przyszłość zawodową z tym alpejskim krajem. O tym, jak szukać i jak nie szukać pracy w Szwajcarii z Wiktorią Brodzińską rozmawiała Daria Borek.

Wiktorio, masz duże doświadczenie i ogromną wiedzę na temat pracy u podnóża Alp. Proszę, powiedz, jaka jest specyfika szwajcarskiego rynku pracy?

Szwajcarski rynek pracy przyciąga coraz więcej osób z zagranicy, w tym również z Polski. Jest to kraj doskonały dla tych, którzy cenią sobie porządek i wysoki standard życia. Jednak praca w Szwajcarii może być wyzwaniem ze względu na długi czas pracy, który przekracza normy obowiązujące w innych krajach Unii Europejskiej.

W Szwajcarii według prawa maksymalny tygodniowy czas pracy wynosi 45 godzin i zależy od miejsca pracy, stanowiska oraz branży. Różnice w godzinach pracy mogą być istotnym czynnikiem wpływającym na życie zawodowe i osobiste osób pracujących w Szwajcarii.

To ważna informacja dla Polaków w Szwajcarii. A jakie są główne sektory zatrudnienia w Szwajcarii? W jakich branżach najłatwiej znaleźć pracę w Szwajcarii?

W Szwajcarii najwięcej ofert pracy pojawia się głównie w sektorze opieki zdrowotnej, w budownictwie, handlu detalicznym oraz gastronomii i hotelarstwie.

Szwajcaria cieszy się obfitością miejsc pracy. Jednak najwięcej ofert jest dla pielęgniarek i elektryków. Na kolejnych miejscach w rankingu popularnych zawodów w Szwajcarii są programiści, stolarze oraz inżynierowie i spawacze. Z uwagi na status Szwajcarii jako światowego centrum finansowego istnieje również wysokie zapotrzebowanie na specjalistów z doświadczeniem w dziedzinach finansów, rachunkowości oraz zarządzania ryzykiem.

Obecnie w Szwajcarii szczególnie odczuwa się niedobory pracowników w obszarze medycyny, zwłaszcza w specjalizacjach takich jak pediatria i medycyna rodzinna. Uniwersytety w kraju nie są w stanie wykształcić wystarczającej liczby lekarzy, co prowadzi do poszukiwania kandydatów spoza granic kraju.

Wykwalifikowanych pracowników brakuje także w sektorach technologii informacyjnej, sprzedaży detalicznej, usług, gastronomii, opieki zdrowotnej, społecznej oraz rzemiosła.

Osoby zainteresowane zatrudnieniem w tych sektorach mają znaczące szanse na znalezienie atrakcyjnej pracy w Szwajcarii. Dobrą informacją dla nich jest to, iż niedobory pracowników mogą skutkować lepszymi warunkami zatrudnienia, wyższym wynagrodzeniem lub dodatkowymi benefitami oferowanymi przez firmy, aby przyciągnąć i zatrzymać odpowiednich kandydatów, zwłaszcza w sektorze prywatnym.

Widać, że perspektywy są duże. Jaka jest najlepiej płatna praca w Szwajcarii?

Najlepiej zarabiają lekarze specjaliści. Ich średnie wynagrodzenie to 200 000–300 000 CHF rocznie.

Duże zarobki mają także dyrektorzy i menedżerowie wyższego szczebla. Średnie wynagrodzenie w ich przypadku wynosi 150 000–250 000 CHF rocznie, z potencjalnymi bonusami zwiększającymi całkowite wynagrodzenie do 300 000 CHF.

Praca dla prawników w Szwajcarii jest równie dobrze płatna. Prawnicy zarabiają średnio 120 000–200 000 CHF rocznie, w zależności od specjalizacji i doświadczenia.

Inżynierowie IT i specjaliści ds. technologii informatycznych również mogą liczyć na atrakcyjne oferty pracy. Ich średnie płace to 100 000–150 000 CHF rocznie. Przy czym specjaliści w niszowych technologiach mogą liczyć na jeszcze wyższe zarobki.

Skoro już znamy średnie wynagrodzenie najlepiej płatnych zawodów w Szwajcarii, zdradź nam, w jakich zawodach są najmniejsze pensje.

Niestety pracownicy zajmujący się sprzątaniem zajmują najniższe miejsce w rankingu najlepiej opłacanych zawodów w Szwajcarii. Średnie roczne zarobki sprzątaczek wynoszą 52 900 CHF.

To jednak wciąż więcej niż w Polsce, prawda?

Tak, zdecydowanie.

W porządku, zdecydowaliśmy: szukamy pracy w Szwajcarii. Jakie wymagania formalne i prawne dotyczące zatrudnienia w Szwajcarii musimy spełnić?

Szwajcaria staje się coraz bardziej atrakcyjnym kierunkiem emigracji Polaków, którzy poszukują lepszej jakości życia oraz atrakcyjnych zarobków. Dzięki swobodnemu przepływowi obywateli państw członkowskich UE/EFTA, w tym Polski, możliwe jest podróżowanie do Szwajcarii, zamieszkanie i podjęcie pracy w Helwecji.

Obywatele Polski mogą wjeżdżać do Szwajcarii na okres do 90 dni w ciągu 180 dni bez podejmowania działalności zarobkowej, posiadając jedynie paszport oraz dowód osobisty, które muszą być ważne do planowanego zakończenia pobytu.

Jeśli Polak chce pozostać w Szwajcarii na dłużej i pracować tam, powinien ubiegać się o Aufenthaltsbewilligung, czyli pozwolenie na pobyt. By je uzyskać, musi spełnić jeden z trzech warunków: przedstawić podpisaną umowę o pracę lub otworzyć własną działalność gospodarczą albo udokumentować, iż ma wystarczające środki finansowe do życia oraz ubezpieczenie zdrowotne. Powinien też przedstawić potwierdzenie zamieszkania w Szwajcarii w postaci umowy najmu lub zaświadczenie z hotelu lub stancji. Po spełnieniu tych warunków rejestracja nowego miejsca zamieszkania w urzędzie gminy to już bułka z masłem.

Wspomniałaś o pozwoleniu na pobyt w Szwajcarii. Mam świadomość, że jest kilka rodzajów zezwoleń. Jak się w tym nie pogubić? Czym różni się pozwolenie typu L od przykładowo pozwolenia typu B? Które wybrać?

Rzeczywiście w Szwajcarii istnieje wiele różnych pozwoleń na pobyt. Jak wspomniałam, przez pierwsze trzy miesiące nie jest wymagane żadne z nich. Jeśli jednak planujemy dłuższy pobyt, musimy się zarejestrować w gminie i uzyskać odpowiednie pozwolenie na pobyt, którego wymagania mogą różnić się w zależności od kantonu. Proces rozpatrzenia wniosków wizowych dla obywateli UE/EFTA zazwyczaj trwa od 8 do 10 tygodni.

Jeśli chodzi o pozwolenie na pobyt w Szwajcarii, to wyróżnia się pozwolenie L, przeznaczone dla osób przebywających w Szwajcarii krócej niż rok. Takie pozwolenie otrzymują także osoby, które są zatrudnione przez biuro pracy tymczasowej (Temporärbüro).

Pozwolenie B to pozwolenie wydawane na okres 5 lat. Przeznaczone dla osób planujących dłuższy pobyt w Szwajcarii, wydawane na podstawie umowy o pracę trwającej co najmniej dwanaście miesięcy lub na czas nieokreślony. Obywatele UE/EFTA mogą ubiegać się o zezwolenie B bez zatrudnienia. Muszą jednak wykazać, że mają wystarczające środki finansowe oraz odpowiednie ubezpieczenie zdrowotne i od wypadków.

Bewilligung C (pozwolenie C) jest przeznaczone dla osób mających zezwolenie B i pozostających w Szwajcarii przez kolejne dziesięć lat. Obecnie bardzo trudno je uzyskać.

Istnieje jeszcze pozwolenie G, wydawane pracownikom mieszkającym poza granicami Szwajcarii, ale zatrudnionym w tym kraju. Posiadacze tego zezwolenia muszą powracać do swojego kraju co najmniej raz w tygodniu i nie mają takich samych praw jak rezydenci. Zezwolenie to jest ważne przez pięć lat, chyba że umowa o pracę jest podpisana na okres krótszy niż rok, wtedy obowiązuje przez okres trwania umowy.

Można powiedzieć zatem, że pozwolenie na pobyt w Szwajcarii jest ściśle związane z sytuacją zawodową imigranta. Zapewne wielu Polaków rozpoczyna poszukiwanie pracy w Szwajcarii jeszcze przed wyjazdem. Jak się do tego zabrać? Co możesz poradzić Polakom, którzy chcą znaleźć pracę w Szwajcarii?

Poszukiwanie pracy w Szwajcarii wymaga solidnego przygotowania i cierpliwości. Choć na szwajcarskim rynku pracy jest mnóstwo ofert, znalezienie idealnej pracy może być wyzwaniem. Kluczem do sukcesu jest jasne określenie celów zawodowych oraz świadomość swoich mocnych i słabych stron. Znajomość języka niemieckiego znacznie zwiększa szanse na zatrudnienie.

Rzeczywiście poszukiwania pracy najlepiej rozpocząć jeszcze przed przeprowadzką do Szwajcarii. Istnieje wiele portali internetowych oraz grup na Facebooku, gdzie publikowane są oferty pracy w Szwajcarii. Warto również zasięgnąć informacji u znajomych, ponieważ niektóre oferty mogą nie być dostępne online. Skuteczną strategią jest aplikowanie do różnych agencji pracy w Szwajcarii oraz składanie CV we wszystkich potencjalnych miejscach zatrudnienia.

Istotne jest również dostosowanie CV do szwajcarskich standardów oraz przejawienie inicjatywy w kontakcie z potencjalnym pracodawcą, np. poprzez spotkanie face to face lub rozmowę telefoniczną. Takie podejście pozwala wyróżnić się na tle konkurencji i zyskać uznanie pracodawcy.

Jakie są typowe wymagania pracodawców wobec kandydatów? Jakie umiejętności i doświadczenie są najbardziej cenione?

Cóż, pracodawcy w Szwajcarii cenią nasze bogate doświadczenie zawodowe i często są otwarci na uzupełnianie ewentualnych luk w CV poprzez dodatkowe kursy i szkolenia. Kluczowe są więc umiejętności praktyczne i to one często decydują o wyniku rekrutacji. Pracodawcy poszukują zarówno twardych (technicznych), jak i miękkich (komunikacyjnych) umiejętności. Znajomość języków urzędowych Szwajcarii, zwłaszcza niemieckiego, jest szczególnie ceniona.

Jak wygląda proces rekrutacji do pracy w Szwajcarii?

Proces rekrutacyjny w Szwajcarii wymaga od kandydatów solidnego zaangażowania i precyzyjnego przygotowania. Kluczowym elementem jest dostosowanie CV oraz listu motywacyjnego do szwajcarskich standardów. Rekomendowane jest dostarczenie spersonalizowanego listu, w którym wyrażamy konkretne powody aplikowania na dane stanowisko. Dobrze jest załączyć kopie dyplomów, certyfikatów oraz referencje z poprzednich miejsc pracy. Po wysłaniu aplikacji następuje dokładna ocena kwalifikacji kandydata.

Niektóre firmy mogą zadawać pytania dotyczące ewentualnych luk w życiorysie oraz kwestii prywatnych, takich jak plany dotyczące rodziny czy powrotu do kraju rodzinnego. Choć takie pytania są niezgodne z zasadami, zdarzają się stosunkowo często.

Jeśli aplikacja przebiega pomyślnie, pozostaje cierpliwie czekać na odpowiedź. Polaków szukającym pracy w Szwajcarii zawsze zachęcam do tego, by nie tracili zapału w przypadku negatywnej odpowiedzi, ponieważ odmowy w procesie rekrutacji w Szwajcarii są powszechne. Polecam też składanie kilku aplikacji tygodniowo. Warto również skonsultować się z doradcą zawodowym, aby upewnić się, że CV jest odpowiednio przygotowane i odpowiada naszym umiejętnościom oraz doświadczeniu.

Jakie błędy najczęściej popełniają obcokrajowcy podczas ubiegania się o pracę w Szwajcarii?

Bardzo ciekawe pytanie. Pracuję z Polakami, którzy chcą znaleźć pracę w Szwajcarii, i muszę przyznać, że największym ich problemem jest napisanie odpowiedniego CV i listu motywacyjnego. Nie potrafią dostosować dokumentów aplikacyjnych do szwajcarskich standardów. Nie radzą sobie też z tym, by podkreślić kluczowe doświadczenia i umiejętności. Ponadto wysyłają zbyt mało aplikacji. Tymczasem – jak wspomniałam – skuteczne poszukiwanie pracy wymaga regularnego składania aplikacji na różne stanowiska. Polacy nie rozumieją też często specyfiki lokalnego rynku pracy oraz oczekiwań pracodawców. Dlatego też zaniedbują etap przygotowania się do rozmowy kwalifikacyjnej.

A jak jest ze znajomością języka? Czy można znaleźć pracę w Szwajcarii bez znajomości jakiegokolwiek języka?

Hm, jeśli zależy nam na dobrej pracy, warto przyłożyć się do nauki język jeszcze przed wyjazdem do Szwajcarii. Znajomość języka lokalnego (najczęściej niemieckiego) jest często wymagana i może być kluczowym czynnikiem decydującym o rozstrzygnięciu procesu rekrutacyjnego. Niektóre międzynarodowe firmy zatrudniają pracowników ze znajomością języka angielskiego, ale zdecydowanie posługiwanie się językiem niemieckim jest dużym atutem.

Czyli stawiamy na języki! Przeprowadzka do innego kraju to jednak nie tylko różnice językowe, ale kulturowe. Jakie są największe wyzwania, przed którymi stają obcokrajowcy pracujący w Szwajcarii?

Zatrzymałabym się jeszcze na pierwszej części pytania. W Szwajcarii obowiązują cztery oficjalne języki narodowe: niemiecki, francuski, włoski oraz retoromański, choć ten ostatni jest używany jedynie przez niewielką część społeczeństwa. Bariera językowa jest istotnym aspektem, na który zwracają uwagę przyjezdni Polacy. Nawet znajomość języka niemieckiego nie gwarantuje pełnego zrozumienia miejscowej ludności, a to ze względu na lokalne dialekty. Jednak przyswojenie sobie pewnych różnic jest kwestią czasu.

To tak naprawdę największe wyzwanie.

Szwajcaria jest krajem wielokulturowym, gdzie migranci stanowią około 25% populacji. To dużo, prawda?

Polacy w Szwajcarii reprezentują stosunkowo niewielką grupę migrantów, liczącą około 40 tysięcy osób. Wysoki poziom życia, zarobki oraz siła nabywcza pieniądza często przyciągają Polaków jak magnes. Ponadto Szwajcaria to kraj otwarty na różnorodność kulturową i oferujący szeroki zakres wsparcia socjalnego.

Wspomniałaś o opiece socjalnej. Jakie wsparcie oferuje Szwajcaria pracownikom zza granicy?

Obcokrajowcy mają dostęp do różnorodnych świadczeń państwowych, takich jak Kinderzulage, czyli zasiłek na dziecko, wypłacany do 16. roku, a czasem nawet do 20. roku życia dziecka, oraz program Ausbildunguzlagen wspierający kontynuację nauki dzieci powyżej 16. roku życia aż do 25. roku życia. Ponadto cudzoziemcy mogą ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych, pod warunkiem spełnienia określonych wymogów.

Zasiłek macierzyński zaś może być wypłacony jednorazowo bądź może być wypłacany regularnie przez kilka miesięcy po narodzinach dziecka. Żeby otrzymać zasiłek macierzyński, trzeba spełnić pewne warunki (m.in. przez 9 miesięcy musi się opłacać składkę AHV). Urlop macierzyński w Szwajcarii z reguły trwa tylko 14 tygodni.

A jak jest w miejscach pracy? Co możesz powiedzieć na temat kultury pracy w Szwajcarii?

Dla Polaków szwajcarska kultura pracy jest często dużym zaskoczeniem. Szwajcarzy wyróżniają się profesjonalizmem i skupiają się na wysokiej jakości wykonywanych obowiązków. Kładą duży nacisk na punktualność, co jest dla nich kluczowe, a opóźnienia rzadko są tolerowane, a wręcz bywają uznawane za brak szacunku. Ceni się tu efektywność, innowacyjność i kreatywność.

Pracownicy są zachęcani do ciągłego rozwoju i podnoszenia kwalifikacji. Często organizowane są różne szkolenia i kursy.

Prawa pracowników są dobrze chronione przez szwajcarskie prawo pracy. Bardzo dba się tutaj o odpowiednie warunki pracy, ochronę przed dyskryminacją, mobbingiem oraz sprawiedliwe wynagrodzenie. Pokrzywdzony pracownik zawsze może skorzystać ze wsparcia związków zawodowych, które reprezentują pracowników od strony prawnej i pełnią funkcję doradczą. Niestety coraz częściej spotykamy się z zjawiskiem łamania tych praw. Według szacunków 10% społeczeństwa w Szwajcarii choruje na depresję. Cóż, wymagania i tempo pracy się również do tego przyczyniają. Mobbing w Szwajcarii to temat na inną rozmowę.

Czy możesz powiedzieć coś więcej na temat warunków zatrudnienia w Szwajcarii? Czy można liczyć na jakieś benefity?

Jak wspomniałam na początku rozmowy, standardowe warunki zatrudnienia w Szwajcarii mówią zazwyczaj o maksymalnie 45 godzinach pracy tygodniowo (w zależności od branży i firmy). Pracownicy mają prawo do minimum czterech tygodni płatnego urlopu rocznie. Wyjątkiem są tu pracownicy poniżej 20. roku życia. Im przysługuje aż pięć tygodni urlopu wypoczynkowego.

Pytasz o benefity. Tak, szwajcarscy pracodawcy często oferują szeroki wachlarz benefitów, takich jak prywatne ubezpieczenie zdrowotne, plany emerytalne, bony na posiłki, karnety sportowe i możliwości szkoleniowe, a czasem nawet zakwaterowanie.

Poza tym warto dodać, że obcokrajowcy pracujący w Szwajcarii mają generalnie dostęp do takich samych świadczeń socjalnych jak obywatele Szwajcarii, w tym do systemu ubezpieczeń społecznych obejmującego ubezpieczenia zdrowotne, rentowe i na wypadek bezrobocia. Dostęp do tych świadczeń zależy oczywiście od rodzaju pozwolenia na pracę i pozwolenia na pobyt w Szwajcarii.

Mówiłaś już o podstawowych błędach Polaków emigrujących do Helwecji, a co mogłabyś doradzić obcokrajowcom poszukującym pracy w Szwajcarii?

Krótko mówiąc, unikanie błędów, o których wspomniałam. Powtórzę jeszcze, bo to szalenie ważne: uczmy się lokalnego języka (niemieckiego, francuskiego lub włoskiego). Nawet podstawowa znajomość języka może znacząco poprawić nasze szanse na zatrudnienie. Kolejna rzecz to staranne przygotowanie CV i listu motywacyjnego. Dbajmy o to, by te dokumenty były zgodne ze szwajcarskimi standardami. Poza tym polecam korzystanie z lokalnych platform rekrutacyjnych, takich jak Jobs.ch, Indeed.ch oraz LinkedIn Joobroom. Rejestrując się na tych platformach, zwiększamy widoczność swojego profilu wśród potencjalnych pracodawców w Szwajcarii. Warto też przeprowadź analizę rynku pracy w Szwajcarii, aby zidentyfikować najbardziej perspektywiczne sektory i odnotować, jakie umiejętności są pożądane. Dostosuj swoje poszukiwania pracy do aktualnych potrzeb rynku.

A jakie największe przeszkody – poza nieznajomością języka – musimy pokonać, rozpoczynając pracę w Szwajcarii?

Polacy często skarżą mi się na skomplikowany proces uzyskania pozwolenia na pracę i szukania mieszkania w Szwajcarii. Zawsze polecam konsultację z pracodawcą lub specjalistą ds. imigracyjnych, aby upewnić się, że spełniamy wszystkie wymagania i procedury administracyjne.

Drugą istotną kwestią jest duża konkurencyjność na szwajcarskim rynku pracy. Konieczny jest więc ciągły rozwój i doskonalenie swoich umiejętności oraz ciągłe podnoszenie kwalifikacji, aby zwiększyć swoją atrakcyjność. Sprawdza się też podjęcie pracy tymczasowej w Szwajcarii jako sposób na zdobycie pierwszego doświadczenia zawodowego w kraju.

Nie mogę też pominąć tego, że Szwajcaria jest znana z wysokich kosztów życia. Przed przeprowadzką więc dokładnie przeanalizujmy swoje finanse i przemyślmy, czy potencjalne wynagrodzenie wystarczy nam na pokrycie codziennych wydatków.

Wiktoria Brodzińska od dziecka mieszka w Szwajcarii, która zna jak własną kieszeń. Specjalizuje się w administracji i doradztwie zawodowym. Jej pasją jest pomaganie Polakom w odnalezieniu się na szwajcarskim rynku pracy. Tworzy profesjonalne CV oraz listy motywacyjne zgodnie ze szwajcarskimi standardami. Wspiera rodaków w procesie zameldowania, poszukiwania pracy, rekrutacji, a także – w razie potrzeby – w powrocie do Polski.